Het kon nooit, maar nu opeens wel, door het virus: een ongehoord actieve rol van de overheid, herwaardering van de zorg, minder verkeer. Maar alles in een neoliberale mal gegoten: Rutte heeft het over een ‘winstwaarschuwing’, en zegt nu dat we onze toenemende vrijheid ‘verdiend’ hebben. We hadden een ‘intelligente lockdown’ – daarmee suggererend dat de lockdown elders dom was (een ouderwets koloniaal trekje). En het vereren van ‘helden’ en ‘kanjers’ verraadt een neoliberaal mensbeeld.
De taal van ‘oorlog tegen corona’ suggereert dat het virus een binnendringer is. Maar het is een uitwas van onze reëel bestaande wereldorde, waarin mensen, dieren, voedsel en spullen continu de wereld over reizen, waarin diersoorten uitgeroeid worden en dus hun virussen steeds meer op mensen zullen overgaan. We kunnen daarmee na de crisis niet ‘gewoon’ doorgaan.
Naast alle betoonde zorg en meeleven in het klein zie ik de oude kapitalistische reflexen in het beleid terug. Wie stonden achteraan in de ‘aandachtsconcurrentie’ (ook zo’n neoliberaal woord)? Helemaal achteraan de kinderen in de Griekse hellekampen, die niet de zorg uit Nederland kregen die andere landen hen wel gaven. Daar bevonden zich ook de bewoners en de werkers in de verpleeghuis-, gehandicapten- en jeugdzorg. Er stierven onnodig veel bewoners in verpleeghuizen, omdat goede beschermingsmiddelen ontbraken. En vooraan stonden de ziekenhuisspecialisten – en staan nu economische grootmachten in luchtvaart en scheepsbouw.
Onderzoek journaliste Naomi Klein (van ‘The Shock Doctrine’) zegt: spreek niet van oorlog tegen corona; er was al een oorlog tegen de gezondheidszorg, en daarmee hebben onze leiders ons verweer tegen dit virus ondermijnd. Die leiders staan klaar om de economie te herschikken naar het profijt van de grote bedrijven (VS-vicepresident Pence en minister van financiën Mnuchin hebben dat gedaan bij eerdere crises!). “Crises geven vaak aanleiding om impopulaire maatregelen in hoog tempo door te voeren. (…) Denk bijv. aan meer surveillance op straat, bezuinigingen in de publieke sector of het inperken van burgerrechten. Dit is nu nodig, luidt dan de boodschap, want de nood is aan de man.” Dat gevaar lijkt me reëel, nu en ook als de klap na het virus komt en de crisis beslist nog groter wordt. We zijn dus gewaarschuwd!
Maar misschien zijn er revolutionaire kansen, voor voorstellen die voorheen extreem leken, maar door de crisis van de pandemie opeens draagvlak hebben en de weg naar een socialistisch georiënteerde samenleving inzetten. Alle aanleiding voor politiek diaconaat vanuit de kerk!
Ik word gesticht door wat de voorzitter van de SP schreef, onder de kop ‘Andere wereld’: “Deze crisis maakt de zwakke plekken in onze economie heel duidelijk: de onzekerheid van noodgedwongen zzp’ers, de marktwerking in de zorg en onze afhankelijkheid van grote bedrijven. Wij zijn de vorige crisis nog niet vergeten en willen niet in dezelfde fout vervallen: dat na de crisis alles weer gewoon verder gaat. Mensen zien nu beter dan ooit dat een andere wereld nodig is.” ‘Een andere wereld nodig’- dat klinkt urgent, en hoopvol als ze toevoegt: “die andere wereld [is] binnen handbereik.” Dat klinkt naar christelijke hoop: ‘nabij gekomen is het koninkrijk’…
Harry Pals
Recente reacties