Met mijn koor zing ik psalm 25. “Heer, ik hef mijn hart en handen/ op tot U, beslecht mijn zaak. (…) Ja, zij worden zeer beschaamd/ die de goede trouw verachten, / maar wie uw gebod beaamt / mag gelovig U verwachten.” Ik zing mijzelf deze psalm binnen, vanuit mijn somberheid van de laatste dagen. Somberheid over de onwil van westerse leiders om te zoeken naar een einde aan de oorlog in Oekraïne, de onwil om de op ons af razende klimaatcrisis als een noodsituatie te behandelen. Ja, onze leiders zijn niet ‘te goeder trouw’, doen niet alles wat in hun macht ligt om ons te behoeden voor de ramp van het escalerende geweld en van de onomkeerbare aantasting van het leefklimaat op aarde.  De psalmist heeft mij in mijn wanhoop op het oog. Ik probeer altijd zelfkritisch bedacht te zijn op het scherpe onderscheid tussen inlegkunde en uitlegkunde van de bijbel. Maar nu breng ik mijzelf zingend in als het subject van deze psalm. Zo verenig ik mij met wie mij daarin voorgingen, bijvoorbeeld Ernesto Cardenal. De ‘ik’ van de psalm is het genegeerde volk van nu, waar ik bij hoor.

Het klimaat. Waarom roepen de kerken niet harder?!, vraagt Rozemarijn van ’t Einde van Christian Climate Action. Wat houdt hen tegen? En ze durft zelfs te vragen: houden ze wel van hun God die de Schepper van alle leven is? Dat is een stevige, maar terechte vraag, ook aan mij als prediker. En haar roep om systeemverandering deel ik helemaal. Het slot van het interview met haar in de Volkskrant (11 februari) raakt me het meest: hoop ligt in het samen doen, doen wat je kunt; en rouwen – wat een aangrijpend woord hier- rouwen om wat we buiten ons bereik hebben gebracht door onze uitbuiting van de aarde en van onszelf. De oorlog. Dagelijks gaan er honderden jonge soldaten dood, opgeofferd voor een goede uitgangspositie in de eindonderhandelingen. Daarnaast worden in moderne oorlogen burgers massaal gedood uit strategische overwegingen, om te winnen. Dat deden en doen de Russen nu in Oekraïne, maar we kennen het ook van de Tweede Wereldoorlog. In 1940 werd Rotterdam verwoest door Duitse bombardementen, reden voor de Nederlandse overheid om te capituleren, om meer verwoeste steden te voorkomen – Oekraïne besliste anders. Tegen het einde van die oorlog doodden de Amerikanen bewust tienduizenden Japanse burgers door de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki. En al eerder legden geallieerde bommenwerpers Duitse steden als Hamburg en Dresden in de as, met tienduizenden burgerdoden als gevolg. De latere Amerikaanse minister van Defensie McNamara zei dat hij en zijn maten ‘zich hadden gedragen als oorlogsmisdadigers en dat ze ook als zodanig veroordeeld zouden zijn als ze verloren hadden.’ De terechte woede om de Russische verwoestingen brengt ons nieuw bij onze eigen geschiedenis. En bij de noodzaak om serieus te zoeken naar aanknopingspunten om te onderhandelen, om honderdduizenden doden te voorkomen.Jezus verdiepte het Griekse ‘Ken uzelf’ tot ‘Ken uw vijanden’: leer hen kennen als mensen zoals jijzelf. Voor leerlingen van Jezus begint de vrede bij deze zelfoverwinning.

 

Harry Pals