Niets nieuws onder de zon: weer Trump, weer America First – die leus kennen we al vanaf 1823 (de Monroe-doctrine), en dat is altijd de voornaamste leidraad van de VS geweest, ook van Democratische presidenten. Denk aan hun vele militair-politieke ingrepen in Latijns-Amerika (de ‘achtertuin’ van de VS) en het Midden-Oosten (de ‘tuin’ van de olie). Misschien was de strijd tussen Trump en Biden/Harris wel op een diepere laag een belangenstrijd tussen uiteenlopende financiële grootmachten binnen het Amerikaanse kapitalisme. En een beetje cynisch zou je kunnen opmerken: geniet nog maar even van 4 jaar Trump, daarna wordt het nog veel erger onder president Musk (zoals je ook kunt zeggen: geniet van de eerstvolgende hete zomer, want elke volgende zal heter worden…).
Geen vrede door geweld
Ik zou er niet rouwig om zijn als de VS zich terugtrekt uit de NAVO en uit Europa. Als dat dan maar een opmaat zou zijn voor een eigen vredespolitiek van Europa, dus inclusief Rusland. Laat de strijd om de veelgeprezen ‘Europese waarden’ (mensenrechten, cultuur, diversiteit) vooral met woorden gevoerd worden, en met ruimte voor verschillen. Maar de verslaving aan racisme en geloof-in-geweld van ook de Nederlandse regering maakt die hoop wankel. Terwijl overal de roep klinkt om toe te werken naar het eind van de oorlog om Oekraïne, wil Europa alleen maar weten van meer en dodelijker wapens. Maar de bevolking en het land van Oekraïne zijn moe van het geweld.
Carthago
Even weg uit het bekrompen noordwesten, op bezoek in het mondiale zuiden – in Tunesië. Vanuit Tunis loop ik een rondje in en door de ruïnes van het al eeuwen verwoeste, ooit machtige Carthago. In een café hoor ik een opzwepende Arabische versie van ‘California dreaming’. Ik droom weg over zuidelijke landen waar het volk langs democratische weg aan de macht komt. Toen in Tunesië de Arabische lente begon, werd de leiding toevertrouwd aan een hoogleraar staatsrecht, die na een aantal jaren het parlement aan de kant zette en nu met repressie en nepverkiezingen regeert. Als zelfs de wetenschap van het staatsrecht de democratie voor allen niet helpt, dan zeker niet een vrijblijvende regeringsverklaring over de ondergrens van grondrechten, zoals in Nederland – die voorkomt niet de continue pogingen om noodrecht in te zetten. Overigens ben ik van mening dat geen enkel ‘Carthago’ ooit nog verwoest mag worden: uiteindelijk is een onrechtvaardige vrede beter dan een nooit meer te rechtvaardigen oorlog.
Hoopvolle ontmaskering
Het herstel van de democratie (‘de macht aan het (gezamenlijke) volk’) in het Aziatische Sri Lanka en het West-Afrikaanse Senegal, het toenemende zelfbewustzijn van Afrikanen op allerlei gebieden, de tegenmacht van de BRICS-landen – het is allemaal hoopvol. Het mondiale zuiden ligt voor op ons. Alleen al doordat daar onze westerse hypocrisie steeds meer wordt ontmaskerd: wel moord en brand schreeuwen tegen Rusland, maar Israels genocide faciliteren. Het is ook onthullend dat de PKN in de val trapte van Netanyahu en Wilders, door het geweld tegen de hooligans van Likud te duiden als antisemitisme. Ik hoop op post-koloniale theologie, die onze burgerlijke kerken ontmaskert als wat het ook is: een façade van een harde politiek van eigenbelang. Meisje uit Nazareth met je Joodse tegenstem en herders uit Bethlehem met je Palestijnse dwarsheid, zet je Kerstlied maar in.
Recente reacties